شناسایی زبان اشاره ایرانی به عنوان زبان رسمی، درخواست ناشنوایان و کم‌شنوایان
18 تیر 1401
دلیل عمده این امر فقدان حلقه ارتباط میان این گروه با سایر آحاد جامعه است. زبان اشاره الگوی شناخته شده ارتباط جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان با جامعه است اما آنچه در مورد این الگوی ارتباط مغفول مانده و شناسایی آن را به عنوان یک زبان در سرلوحه درخواست‌های تشکل‌های ناشنوایان از دولت و جامعه تبدیل کرده است، ماهیت و تأثیر بزرگ آن بر هویت گروهی این اقلیت اجتماعی است.
در راستای پاسخگویی به این خواسته و حق اساسی جامعه ناشنوایان شبکه تشکل‌های این گروه به طور مکرر خواهان شناسایی زبان اشاره ایرانی به عنوان یک زبان رسمی در کشور است. این درخواست اخیراً و به طور مؤکد طی نامه‌های به معاون اول رئیس جمهور و رئیس کمیته هماهنگی و نظارت بر اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان منعکس شده است.
لازم به یادآوری است که زبان اشاره در بسیاری از کشورهای جهان و به ویژه پس از تصویب کنوانسیون جهانی حقوق افراد دارای معلولیت به عنوان یکی از زبان‌های رسمی کشورها مورد شناسایی قرار گرفته است. خواسته به حقی که جامعه ناشنوایان ایران نیز پیگیر تحقق آن است یعنی تصویب شناسایی زبان اشاره ایرانی به عنوان زبانی رسمی در کشور و با درج در قوانین مصرح کشور.
این درخواست در برگیرنده دو ویژگی اساسی است، نخست آن که زبان اشاره یک زبان رسمی است یعنی فراتر از یک وسیله ارتباطی مانند هر زبان در برگیرنده فرهنگ و هویت یک گروه مشخص در جامعه است که مانند زبان‌های دیگر پایه فرهنگ مشترک اقلیتی از افراد را در بر می‌گیرد که بر پایه این زبان میاندیشند و زندگی می‌کنند. رسمی بودن این زبان به معنای آن است که از سوی دولت و جامعه به عنوان یک زبان جاری مورد شناسایی قرار گرفته و استفاده از آن هم از سوی جامعه ناشنوایان برای ارتباط با سایر آحاد و هم برای ارتباط مدیریت کشور و جامعه با این گروه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به عنوان مثال در پاسخ به حق جامعه ناشنوایان برای مشارکت اجتماعی در همه عرصه‌ها این زبان در رسانه ملی، تولید محصولات فرهنگی، کنفرانس‌ها و همایش‌ها، ادارات و نهادها به کار گرفته شده و استفاده از آن به عنوان حق پایهای جامعه ناشنوایان به رسمیت شناخته می شود. بر همین اساس تدریس و آموزش زبان اشاره و تربیت مترجمان مسلط به این زبان در دستور کار دستگاه‌های اجرایی ذیربط قرار گرفته و بودجه لازم برای آن پیشبینی و تخصیص می یابد.
دوم؛ صفت ایرانی بودن زبان اشاره است. آنچه مورد درخواست جامعه ناشنوایان است شناسایی زبان اشاره ایرانی است. در این خصوص دکتر سیاووشی؛ دکتری زبانشناسی زبان اشاره و مدرس واحد فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی با عنوان واحد دانشگاهی تخصصی برای حضور ناشنوایان، تأکید می‌کند اشتباه رایج آن است که زبان اشاره را برگردان زبان فارسی به زبان اشاره می‌دانند.
حال آن که شناخت زبان اشاره غالب در جامعه ناشنوایان ایران مبین مرزبندی مشخص این زبان اشاره با زبان فارسی است. به عبارت دیگر زبان اشاره ایرانی دارای هویت مستقل از زبان فارسی رایج در افراد شنواست و از این رو صفت ایرانی را برای زبان اشاره غالب در جامعه ناشنوایان کشور به کار میبریم.
در پایان با تأکید بر ضرورت پاسخ مقتضی به درخواست عمده جامعه ناشنوایان برای شناسایی رسمی زبان اشاره ایرانی به عنوان یک زبان، در عمل شاهد تحقق آثار میدانی این شناسایی یعنی تربیت گسترده مترجمان زبان اشاره ایرانی و استفاده از این زبان در تمام عرصه‌های عمومی با ایجاد بستر لازم مشارکت شهروندان ناشنوا هم پای سایر آحاد جامعه در توسعه پایدار ایران و احقاق عملی حقوق برابر این افراد در تمام جنبه‌های آموزش به ویژه آموزش عالی، اشتغال و برخورداری از همه خدمات همچون شهروندان شنوای جامعه باشیم.
منبع : ایرنا